മലയാള സിനിമയെ പുനർനിർവചിച്ച കഥാകാരൻ ലോഹിതദാസിന് ഇക്കഴിഞ്ഞ മെയിൽ 70 വയസ്സ് തികയുമായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ശാരീരിക സാന്നിദ്ധ്യം മങ്ങിയിരിക്കാമെങ്കിലും, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വാക്കുകൾ പ്രേക്ഷകരിൽ പ്രതിധ്വനിക്കുന്നു. മാനുഷിക വികാരങ്ങളുടെ സൂക്ഷ്മതകൾ ഒപ്പിയെടുക്കാനുള്ള അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കഴിവും സാമൂഹിക യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളിലേക്കുള്ള അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ സൂക്ഷ്മമായ കണ്ണും അദ്ദേഹത്തെ മലയാള സിനിമയുടെ ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും സ്വാധീനിച്ച തിരക്കഥാകൃത്തുക്കളിൽ ഒരാളാക്കി.
കൂടുതൽ സ്ഥാപിതമായ എഴുത്തുകാരുടെ നിഴലിൽ നിന്ന് ഉയർന്നുവന്ന ലോഹിതദാസിന് ‘തനിയവർത്തനം’ എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ തൻ്റെ വ്യക്തിമുദ്ര പതിപ്പിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് നിരവധി തിരസ്കരണങ്ങൾ നേരിടേണ്ടി വന്നു. ഒരു സ്വതന്ത്ര തിരക്കഥാകൃത്താകാൻ അദ്ദേഹത്തിന് വല്ലാതെ കഷ്ടപ്പെടേണ്ടി വന്നു . പലപ്പോഴും അവസരം ലഭിച്ചു എന്നുറപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന അവസരങ്ങളിൽ പല ഇടപെടലുകൾ കൊണ്ടും അത് നഷ്ട്ടപ്പെട്ടു ,പക്ഷേ അങ്ങനെ ആർക്കും പ്രതിഭയെ തടഞ്ഞു നിർത്താൻ ആകില്ലല്ലോ. 2009 ജൂൺ 29 നു അദ്ദേഹം നമ്മെ വിട്ടു പിരിഞ്ഞു എങ്കിലും മരണത്തിനു മാസങ്ങൾക്ക് മുൻപ് നൽകിയ ഒരഭിമുഖത്തിൽ തന്നെ കുറിച്ച് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞ വാക്കുകൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണ ശേഷമുളള ഓരോ നിമിഷവും പ്രസക്തമായി നിലകൊള്ളുന്നു. അന്നദ്ദേഹം പറഞ്ഞത് ഇങ്ങനെയാണ് പൊതുവെ പലരും അംഗീകരിക്കാം മടിക്കുന്ന ഒരു വ്യക്തിയാണ് ഞാൻ പക്ഷേ ഒരു കാര്യം എനിക്ക് ഉറപ്പാണ് ഞാൻ വിലയിരുത്താൻ പോകുന്നത് എന്റെ മരണശേഷം ആയിരിക്കും. ആ വാക്കുകൾ നൂറാവർത്തി ശെരിയെന്നു കാലം തെളിയിച്ചു ഇപ്പോഴും അങ്ങനെ തന്നെ അത് തെളിയിക്കപ്പെട്ടു കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ഈ എഴുത്തും അതിനൊരു ഉദാഹരണമാണ്. തനിയാവർത്തനം മമ്മൂട്ടിയുടെ കരിയറിലെ വഴിത്തിരിവ് അടയാളപ്പെടുത്തിയ ചിത്രം, ഒരു പുതിയ തരം നായകനെ അവതരിപ്പിച്ചു അതിൽ ഒരു മനുഷ്യൻ തൻ്റെ ഉള്ളിലെ പിശാചുക്കളോടും സാമൂഹിക സമ്മർദ്ദങ്ങളോടും ഏറ്റുമുട്ടുന്നു.
ലോഹിതദാസിൻ്റെ തിരക്കഥകൾ വെറും കഥകൾ മാത്രമല്ല; അവ സമൂഹത്തിൻ്റെ പ്രതിഫലനങ്ങളായിരുന്നു. ആപേക്ഷികവും വികലവും ആഴത്തിൽ മനുഷ്യത്വവുമുള്ള കഥാപാത്രങ്ങൾക്ക് അദ്ദേഹം ജീവൻ നൽകി. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ സിനിമകൾ പ്രണയം, നഷ്ടം, മനുഷ്യബന്ധങ്ങളുടെ സങ്കീർണ്ണതകൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രമേയങ്ങളെ ഒരു അസംസ്കൃത സത്യസന്ധതയോടെ പ്രേക്ഷകരിൽ പ്രതിധ്വനിപ്പിച്ചു. മൃഗയയിലെ പ്രശ്നബാധിതനായ നായകനായാലും തനിയാവർത്തനത്തിലെ ബാലന്മാഷായാലും ലോഹിതദാസിൻ്റെ കഥാപാത്രങ്ങൾ പ്രേക്ഷകരുടെ ഹൃദയത്തിൽ മായാത്ത മുദ്ര പതിപ്പിച്ചു.
വലിയ വിജയം നേടിയിട്ടും ലോഹിതദാസ് വ്യക്തിപരമായി നിരവധി വെല്ലുവിളികൾ നേരിട്ടു. സാമ്പത്തിക ബുദ്ധിമുട്ടുകളും ആരോഗ്യപ്രശ്നങ്ങളും പിന്നീടുള്ള വർഷങ്ങളിൽ അദ്ദേഹത്തെ അലട്ടി. എന്നിരുന്നാലും, തൻ്റെ ഏറ്റവും പ്രയാസകരമായ സമയങ്ങളിൽ പോലും അദ്ദേഹം എഴുത്ത് തുടർന്നു. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ സിനിമകൾ വാണിജ്യ വിജയങ്ങൾ മാത്രമല്ല; സംഭാഷണങ്ങൾക്കും സംവാദങ്ങൾക്കും തുടക്കമിട്ട സാമൂഹിക വ്യാഖ്യാനങ്ങളായിരുന്നു അവ.
അദ്ദേഹത്തിന്റെ സിനിമകളിലൂടെ ഇന്നത്തെ താര രാജാക്കന്മാരായ മോഹൻലാലും മമ്മൂട്ടിയും താരങ്ങൾ എന്നോ സൂപ്പർ സ്റ്റാറുകൾ എന്നതിനോ അപ്പുറം അഭിനയ മികവുള്ള നല്ല നടന്മാർ എന്ന പേര് നേടിയെടുത്തു. ,മൃഗയയിലെ വാറുണ്ണിയും ,അമരത്തിലെ അച്ചൂട്ടിയും,തനിയാവർത്തനത്തിലെ ബാലൻമാഷും മാഹായാനത്തിലെ ചന്ദ്രുവ്മൊക്കെയായി മമ്മൂട്ടി വിസ്മയപ്പിച്ചപ്പോൾ ദശരഥത്തിലെ രാജീവ് മേനോനും കിരീടത്തിലെ സേതുമാധവന് ഹിസ് ഹൈനസ് അബ്ദുള്ളയിലെ അബ്ദുള്ളയുമൊക്കെയായി മോഹൻലാൽ നമ്മുടെ കണ്ണുകളെ ഈറനണിയിച്ചു.
ഓരോ നായകന്മാരും ലോഹിയുടെ സിനിമകൾക്കായി കാത്തിരുന്നു. വെറും നടന്മാരിൽ നിന്നും പലരെയും അദ്ദേഹം മികവുറ്റ അഭിനേതാക്കളാക്കി. കരിയറിൽ ആദ്യ ചിത്രം മുതൽ അരങ്ങൊഴിയുന്ന സമയം വരെ പിന്നീട് ലോഹിതദാസ് എന്ന തിരക്കഥാകൃത്തിനും, സംവിധായകന് തിരക്കൊഴിഞ്ഞ സമയമില്ലായിരുന്നു. 12 വര്ഷം മാത്രമാണ് അദ്ദേഹം ഒരു തിരകകഥാകൃത്തു എന്ന നിലയിൽ പ്രവർത്തിച്ചത്. ആ പന്ത്രണ്ടു വർഷത്തിൽ മലയാള സിനിമയെ കെട്ടുറപ്പുള്ള കലാമൂല്യമുളള സിനിമകൾ ഉള്ള ഒരു സിനിമ മേഖലയാക്കി മാറ്റിയതിൽ ലോഹിതദാസിന്റെ പങ്ക് വളരെ വലുതാണ്. അദ്ദേഹം വിടപറഞ്ഞിട്ടു പതിനഞ്ചു വര്ഷത്തോളമാകുന്നു അൽപ്പം കൂടി നാൾ ആ പ്രതിഭ നമ്മോടൊപ്പം ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിൽ മലയാള സിനിമയുടെ തലവര തന്നെ മാറ്റിയേക്കാവുന്ന നിരവധി വിസ്മയ ചിത്രങ്ങൾ ആ തൂലികയിൽ നിന്നും ഉണ്ടാകുമായിരുന്നു എന്നതിൽ സംശയമില്ല.