വിശകലനം: സ്ത്രീയുടെ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ കിരീടവും സമ്പൂർണ്ണതയുമാണ് വിവാഹം എന്നായിരുന്നു കാലങ്ങളായുള്ള സങ്കല്പം. എന്നാൽ ഈ വാഗ്ദാനത്തിന്റെ തിരശ്ശീലയ്ക്ക് പിന്നിൽ, അവൾക്കായി ഒരു തിരക്കഥ കൃത്യമായി എഴുതി വെച്ചിരുന്നു: ‘നല്ല ഭാര്യ’. അനുസരണയുള്ളവൾ, നിശബ്ദയായി എല്ലാം സഹിക്കുന്നവൾ, ത്യാഗമയി, സ്വയം ഇല്ലാതെയാകുന്നവൾ. അവളുടെ മൗനത്തെ പുണ്യമായും ത്യാഗത്തെ ബഹുമാനമായും സമൂഹം വാഴ്ത്തിപ്പാടി.
എന്നാൽ, ഈ ‘കച്ചവട’ത്തിലെ ചതിക്കുഴികൾ ആധുനിക സ്ത്രീ തിരിച്ചറിഞ്ഞു തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. അടച്ചിട്ട വാതിലുകൾക്ക് പിന്നിലെ നീറുന്ന മുറിപ്പാടുകളും, ‘സ്നേഹം’ എന്ന പേരിൽ റൊമാന്റിക് വൽക്കരിക്കപ്പെട്ട ശമ്പളമില്ലാ വേലയും, കുടുംബത്തിന്റെ പേരിൽ ബലികൊടുത്ത സ്വപ്നങ്ങളും അവർ കാണുന്നു. സ്വന്തം കഥ പറയാതെ മൺമറഞ്ഞ അമ്മമാരുടെ ജീവിതം അവർക്കൊരു പാഠമാണ്.
അവരെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, വിവാഹമോചനം എന്നത് വിവാഹമെന്ന സ്ഥാപനത്തിൽ നിന്നുള്ള ഒളിച്ചോട്ടമല്ല. മറിച്ച്, പുരുഷാധിപത്യം തലമുറകളിലേക്ക് വിറ്റഴിച്ച, ഭക്തിയുടെയും സ്നേഹത്തിന്റെയും പേരിൽ പൊതിഞ്ഞുവെച്ച ‘അടിമത്തത്തിൽ’ നിന്നുള്ള മോചനമാണ്.
വിദ്യാഭ്യാസം സമവാക്യങ്ങൾ മാറ്റിമറിച്ചപ്പോൾ
സ്ത്രീകളെ സംബന്ധിച്ച് സമവാക്യങ്ങൾ മാറിയതിന്റെ പ്രധാന കാരണം വിദ്യാഭ്യാസമാണ്. വിദ്യാഭ്യാസം ലഭിച്ചതോടെ, പുരുഷന് തുല്യമായ കഴിവും, സാധ്യതകളും, സ്വപ്നങ്ങളും തനിക്കുണ്ടെന്ന് അവൾ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. തന്റെ ജീവിതയാത്രയുടെ അവസാനമല്ല, മറിച്ച് തുടക്കം മാത്രമാണ് വിവാഹമെന്ന് അവൾ മനസ്സിലാക്കി.
കണക്കുകൾ ഇത് വ്യക്തമാക്കുന്നുണ്ട്. നഗരപ്രദേശങ്ങളിലെ 70 ശതമാനത്തിലധികം വിവാഹമോചന ഹർജികളും ഫയൽ ചെയ്യുന്നത് സ്ത്രീകളാണ്, അതിൽ ഭൂരിഭാഗവും വിദ്യാസമ്പന്നരാണ്. അവർ തിരസ്കരിക്കുന്നത് ഒരു പങ്കാളിയെ അല്ല, മറിച്ച് ആ പങ്കാളിത്തത്തിലെ അസമത്വത്തെയാണ്.
സാമ്പത്തിക സ്വാതന്ത്ര്യം നൽകിയ ധൈര്യം
മുൻ തലമുറയെ വിഷലിപ്തമായ ദാമ്പത്യങ്ങളിൽ (Toxic Marriages) തളച്ചിട്ട പ്രധാന ഘടകം സാമ്പത്തിക പരാധീനതയായിരുന്നു. സ്വന്തമായി വരുമാനമില്ലാത്തപ്പോൾ, എല്ലാം സഹിച്ച് ഇറങ്ങിപ്പോവുക എന്നാൽ അത് തെരുവിലേക്കും അപമാനത്തിലേക്കുമുള്ള യാത്രയായിരുന്നു. ഈ ഭയത്തിലാണ് പുരുഷാധിപത്യം തഴച്ചുവളർന്നത്.
എന്നാൽ ഇന്ന്, ചെറിയ വരുമാനമെങ്കിലും സ്വന്തമായി നേടുന്ന സ്ത്രീക്ക്, അധിക്ഷേപം സഹിച്ച് ജീവിക്കാൻ ബാധ്യതയില്ല. ശമ്പളം എന്നത് പണം മാത്രമല്ല, അത് സ്വാതന്ത്ര്യവും ആത്മാഭിമാനവുമാണ്. സ്വന്തമായി വരുമാനമില്ലാത്തവരേക്കാൾ നാലിരട്ടി സാധ്യതയാണ് സാമ്പത്തിക ഭദ്രതയുള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് അക്രമപരമായ ദാമ്പത്യം ഉപേക്ഷിക്കാൻ ഉള്ളതെന്ന് ഗവേഷണങ്ങൾ വ്യക്തമാക്കുന്നു.
അനുസരണ എന്ന നിയന്ത്രണം
‘നല്ല ഭാര്യ’ എന്ന പഴയ നിർവചനത്തിന്റെ കാതൽ ‘അനുസരണ’ ആയിരുന്നു. അവസാനം ഉണ്ണുക, അധിക്ഷേപങ്ങൾ സഹിക്കുക, അനന്തമായി ‘അഡ്ജസ്റ്റ്’ ചെയ്യുക. ഇത് സ്നേഹമായിരുന്നില്ല, മറിച്ച് പൂർണ്ണമായ നിയന്ത്രണമായിരുന്നു. ഞെട്ടിക്കുന്ന ഒരു കണക്ക് ഇതാണ്: ചില സാഹചര്യങ്ങളിൽ (ഉദാഹരണത്തിന് ഉപ്പ് കുറഞ്ഞാൽ) ഭർത്താവിന് ഭാര്യയെ തല്ലാൻ അവകാശമുണ്ടെന്ന് ഇന്ത്യയിലെ മൂന്നിലൊന്ന് സ്ത്രീകൾ ഇന്നും വിശ്വസിക്കുന്നുവെന്ന് ദേശീയ കുടുംബാരോഗ്യ സർവേകൾ കാണിക്കുന്നു. ഇത് സംസ്കാരമല്ല, കടമയുടെ പേരിൽ സാധാരണവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട അതിക്രമമാണ്.
ശമ്പളമില്ലാത്ത ‘ഇമോഷണൽ ലേബർ’
വീട്ടുജോലി മാത്രമല്ല ‘നല്ല ഭാര്യ’ ചെയ്തിരുന്നത്. കുടുംബത്തിന്റെ മാനേജർ, കുട്ടികളുടെ ട്യൂഷൻ ടീച്ചർ, ഭർത്താവിന്റെയും കുടുംബത്തിന്റെയും കൗൺസിലർ, നഴ്സ്, എല്ലാവരുടെയും വികാരങ്ങൾ താങ്ങുന്നയാൾ (Emotional Shock-Absorber) കൂടിയായിരുന്നു അവർ. ലോകമെമ്പാടും പുരുഷന്മാരേക്കാൾ മൂന്നിരട്ടി ശമ്പളമില്ലാത്ത പരിചരണ ജോലികൾ (Unpaid Care Work) സ്ത്രീകൾ ചെയ്യുന്നുവെന്നാണ് പഠനങ്ങൾ. പുരുഷന്മാർ ഇതിനെ ‘അതൊക്കെയെന്ത്’ എന്ന് നിസ്സാരവൽക്കരിക്കുമ്പോൾ, ആധുനിക സ്ത്രീ ഇതിനെ കൃത്യമായി വിളിക്കുന്നു: ഇത് സ്നേഹമല്ല, അംഗീകരിക്കപ്പെടാത്ത തൊഴിലാണ്. ആ ഭാരം ഒറ്റയ്ക്ക് ചുമക്കാൻ ഇനി അവർ തയ്യാറല്ല.
മോചനം, പരാജയമല്ല
വിവാഹമോചനത്തെ സമൂഹം ഇന്നും ഒരു ദുരന്തമായാണ് കാണുന്നത്, പ്രത്യേകിച്ച് സ്ത്രീയുടെ ഭാഗത്ത്. എന്നാൽ ഭയം കൂടാതെ ഉറങ്ങുന്ന ആദ്യത്തെ രാത്രിയും, മറ്റുള്ളവരുടെ ആവശ്യങ്ങൾക്കല്ലാതെ ജീവിക്കുന്ന ആദ്യത്തെ പ്രഭാതവുമാണ് പല സ്ത്രീകൾക്കും വിവാഹമോചനം. അസന്തുഷ്ടമായ ദാമ്പത്യത്തിൽ നിന്ന് മോചിതരാകുമ്പോൾ സ്ത്രീകളുടെ മാനസികാരോഗ്യവും ജീവിത സംതൃപ്തിയും പതിന്മടങ്ങ് വർധിക്കുന്നതായി പഠനങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു.
സമൂഹത്തിന്റെ ഇരട്ടത്താപ്പ് ഇവിടെയാണ്. വിവാഹമോചിതനായ പുരുഷൻ വീണ്ടും ‘യോഗ്യനായ ബാച്ചിലർ’ (Eligible Bachelor) ആകുമ്പോൾ, വിവാഹമോചിതയായ സ്ത്രീ ‘അഹങ്കാരി’, ‘സ്വാർത്ഥ’ അല്ലെങ്കിൽ ‘യാതൊരു ഒതുക്കവുമില്ലാത്തവൾ’ ആയി മുദ്രകുത്തപ്പെടുന്നു. ഈ ഇരട്ടത്താപ്പ് ഒന്നുമാത്രം വ്യക്തമാക്കുന്നു: പുരുഷനെ ആശ്രയിക്കാതെ ജീവിക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് തെളിയിക്കുന്ന സ്ത്രീയെ പുരുഷാധിപത്യ വ്യവസ്ഥ ഭയപ്പെടുന്നു.
സ്ത്രീകൾ ഉപേക്ഷിക്കുന്നത് അടിമത്തത്തെയാണ്
ഇവിടെ യഥാർത്ഥ ശത്രു വിവാഹമല്ല, പുരുഷാധിപത്യമാണ്. സ്ത്രീകൾ ഉപേക്ഷിക്കുന്നത് സ്നേഹത്തെയോ പങ്കാളിത്തത്തെയോ അല്ല, മറിച്ച് തങ്ങളെ ബന്ധിച്ചിരിക്കുന്ന ചങ്ങലകളെയാണ്. പുരുഷന്മാർ കേൾക്കേണ്ട സത്യമിതാണ്: സ്ത്രീകൾ പുരുഷനെ ഉപേക്ഷിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നില്ല; മറിച്ച്, പുരുഷനോടൊപ്പം വരുന്ന അടിമത്തത്തെയാണ് അവർ ഉപേക്ഷിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നത്.
‘നല്ല ഭാര്യ’ എന്ന സങ്കല്പം ഒരിക്കലും സ്ത്രീകൾക്ക് നല്ലതായിരുന്നില്ല. ആധുനിക സ്ത്രീ ആ കഥ മാറ്റിയെഴുതുകയാണ്: ഭയത്തിന് മുകളിൽ സ്വാതന്ത്ര്യവും, പരിഹാസത്തിന് മുകളിൽ ആത്മാഭിമാനവും അവർ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. അങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോൾ അവർ കുടുംബങ്ങളെ തകർക്കുകയല്ല, മറിച്ച്, ജീവിക്കാൻ യോഗ്യമായ സ്വന്തം ജീവിതം പടുത്തുയർത്തുകയാണ്.
